Dotarliśmy do końca? Ten tekst nie jest o Owarimonogatari.

W końcu udało mi się obejrzeć drugi sezon Owarimonogatari więc jest to dobry momenty by niejako podsumować całą serię, a przynajmniej pewne jej aspekty - Monogatari oglądałem na przestrzeni lat, a moja pamięć jest wyjątkowo dziurawa. Nie chcę pisać o konkretnym sezonie jak w przypadku Mono 2nd bo tamten tekst był po prostu zły, a Mono zasługuje na tylko dobre teksty(stwierdziwszy to piszę dalej stając się hipokrytą).

Osiem lat minęło od wyemitowania Bakemonogatari, anime będącego początkiem dość długiej serii, która się dla mnie ważnym elementem rozwoju jako widza "chińskich bajek".

Nie zaczęło się jednak od Monogatari, a pierwszym co obejrzałem od Shafta co zniszczyło mój stereotypowy pogląd na to jak powinno wyglądać anime było Mekakucity Actors. To tam po raz pierwszy doświadczyłem "shaftowego" podejścia do prezentacji treści anime. Muszę przyznać, że było to doświadczenie dziwne, ale jednocześnie intrygujące, chciałem więcej. Dzięki mojemu dobremu znajomemu trafiłem na Bakemono - tak podobne, ale jednocześnie tak odmienne, ciekawe, intrygujące i niemiłosiernie irytujące przez te pojedyncze klatki z tekstem.

Oglądając produkcje Shaftu widz wie dokładnie czego może się spodziewać - wszystkiego. Shaft jest bardzo elastyczny jeśli chodzi o styl swoich produkcji - z jednej strony lwia cześć tego co widziałem miała pewne elementy wspólne, ale każda miała też znaczną ilość elementów indywidualnych, które definiowały każde anime jako indywiduum. Dzieje się tak również w przypadku Monogatari, które jest swoistym mikroświatem .

Jedna z najlepiej napisanych postaci, swoją drogą moja ulubiona.

Shaft stworzyło serię wyjątkową na wiele sposobów, ale niewątpliwie tym co najbardziej rzuca się w oczy to niebywale niejednolita oprawa wizualna. Nie zaskoczę zapewne nikogo tym, że mieszanie stylów, niepasujące do siebie elementy, cgi, które niekiedy odstaje, a niekiedy jest idealnie wkomponowane w resztę jest tym co w przy pierwszy kontakcie urzekło mnie najbardziej. Anime, które dotychczas oglądałem były bardzo hermetyczne i poukładane jeśli chodzi o styl. Bakemonogatari pokazało mi, że w chaosie może być większy porządek niż można na pierwszy rzut oka zauważyć.

Podejrzewam, że ta "nierówna" oprawa wizualna była dla wielu pretekstem porzucenia serii. Zapewne ze mną byłoby podobnie, ale zauważyłem pewną bardzo istotą kwestię - to co w większości produkcji jest tłem dla fabuły tutaj jest jednym ze sposobów opowiadania historii i przedstawiania bohaterów. Najlepiej widać to w przypadku Bakemonogatari gdzie każdy arc ma unikatowy styl pasujący do konkretnej postaci, która jest w jego centrum.

Patrząc z szerszej perspektywy łatwo dostrzeżemy, że każda z części poszczególnych sezonów(Monogatari ma specyficzny podział na sezony) czymś się do siebie różni dostosowując się do konkretnych postaci czy wątków.

Pozostałe elementy przekazu również są na swój sposób specyficzne. Interakcje pomiędzy postaciami bywają absurdalne, dialogi są zbyt długie i momentami zasypane zbędnymi informacjami,  pojawiają się te nieszczęsne "plansze" z tekstem, które momentalnie znikają.

Prawdę powiedziawszy tego mogłoby nie być. Historia sama w sobie jest na tyle prosta, że można by ją przestawić w sposób typowy dla anime. Monogatari mogłoby być zwyczajną serią. Nie twierdzę, że fabuła jest płytka czy nudna, ale nie jest czymś czego nie można opowiedzieć prościej.

Dlaczego więc seria wygląda tak jak wygląda? Dlatego, że nie jest to po prostu anime, jest to sztuka, spektakl, doświadczenie. Mono jest czymś co pokazuje, że anime może być czymś więcej, że nie musi być dosłowne. Jest jednak coś jeszcze.

Słowo "monogatari" znaczy tyle co "opowieść" i tym dokładnie jest ta seria - jest opowieścią. Czytając książkę czy opowiadanie nie widzimy wszystkiego, są elementy dokładnie opisane i są one dosłowne, ale jest też wiele elementów umownych. Podczas poznawania opowieści w naszej głowie powstaje obraz, który niekoniecznie musi być w pełni poukładany, który jest na swój sposób chaotyczny, a pewne elementy są dopowiadane.

Wydarzenia w Monogatari nie są przedstawiane, a raczej opowiadane i dlatego strona wizualna jest mocno umowna by nie zakłócać opowieści. Pewne elementy są widzowi podsuwane, ale pełny obraz historii kreuje się w umyśle widza. Widz nie ogląda zwykłego anime, a poznaje opowieść. Jest to swego rodzaju paradoks gdyż z jednej strony wizualny aspekt anime dopowiada pewne rzeczy i mocno rzuca się w oczy, ale z drugiej ma być na tyle wycofany by główna uwaga padła na historię. Zrobienie tego tak by jednocześnie kłóciło się to ze sobą, ale też współgrało by jednocześnie elementy były w tle i były tłem i zrobienie tego tak dobrze ciągle jest poza moimi zdolnościami pojmowania i dlatego z każdą kolejną częścią popadam w zachwyt. Na prawdę cieszę się, że to właśnie Shaft ekranizuje Monogarari.

Jeśli mowa o historii to warto w końcu wspomnieć coś o Owarimonogatari. Drugi sezon pięknie domyka całą dotychczasową historię i uświadamia pewne kwestie. Mogłoby się wydawać, że wydarzenia pomimo ciągłości są podzielone - sezon pierwszy potem drugi i Owari. Prawda jest jednak taka, że nie ma tego podziału i wszystko jest ze sobą mocniej powiązane niż mogłoby się wydawać. Nie jest to jednak połączenie związane stricte z samym ciągiem fabularnym, a raczej głównym bohaterem. W drugiem sezonie Owarimonogatari zostaje zadane ważne pytanie na które z jednej strony odpowiedź jest bardzo prosta, ale z drugiej słuszność tej odpowiedzi została podważona już w Bakemono. Odpowiedź na to pytanie dotyczy Koyomiego, ale znalezienie tej odpowiedzi nie leży tylko w jego gestii bohatera, ale również widza. Wszystkie wydarzenia opowiedziane w tej serii, wszystko co Araragi zrobił, czego doświadczył prowadzi do tego pytania.

Urzekło mnie jak doświadczanie tego anime wykracza poza sam seans i składnia do myślenia choćby przez szukanie odpowiedzi na jedno proste pytanie.

Nic o nim nie napisałem więc chociaż wrzucę obrazek.

Nad Monogatari można się rozwodzić godzinami, analizować sezony, bohaterów, a nawet tak proste rzeczy jak openingi i endingi. Uważam jednak, że nie warto gdyż jak już napisałem seria ta jest doświadczeniem, a doświadczenie najlepiej jest odczuć na własnej skórze. Suchy tekst nie jest w stanie oddać ogromu drobnych elementów, które budują ten wyjątkowy spektakl. Moje wypociny są pewnie chaotyczne, możliwe, że brzmią jak bełkot, ale nie jestem w stanie pisać czy nawet rozmawiać na chłodno o tej serii gdyż jest to dla mnie wyjątkowe objawienie, które będę wychwalał nawet jeśli kiedyś stwierdzę, że anime nie jest dłużej czymś dla mnie.

Polecam każdemu choćby spróbować zapoznać się z tą serią bo niewątpliwie warto zwłaszcza, że jest to anime bardzo konsekwentne i słowa wypowiedziane w 2009 roku mają znaczenie w najnowszym sezonie.


Pozdrawiam,
Grizz.

Read More

Szukając swojego miejsca w świecie, czyli zbyt długi tekst(by dało się to czytać) o Bakemono no Ko

"Nie wiedziałem, że Disney robi anime" - taka była moja pierwsza myśl gdy natrafiłem na AMV z Bakemono no Ko. Jak szybko się przekonałem nie byłem w tej myśli osamotniony, ale chyba jako jeden z nielicznych czekałem aż dwa lata, żeby przemóc się i zobaczyć czym pachnie to Disney like anime. Chciałbym, żeby Disney* robił takie filmy.

Bakemono no Ko to film anime z 2015 roku stworzony przez Studio Chizu, które w swoim dorobku ma jeszcze dość popularne swego czasu w Polsce Wilcze dzieci(najwidoczniej mają słabość do furry). Opowiada on o dziewięcioletnim chłopcu imieniem Ren, którego matka ginie w wypadku, ojciec z powodu rozwodu jest nieobecny w życiu chłopca i ten ma trafić do rodziny jego matki. Chłopiec wolałby zamieszkać ze swym ojcem i nie podoba mu się wyraźny sprzeciw rodziny, nie podoba mu się ignorowanie jego zdania, jego woli co doprowadza do ucieczki chłopaka. Błąkając się samotnie po Shibuyi spotyka w bocznej uliczce tajemniczą postać, która okazuje się być bestią - antropomorficznym niedźwiedziem imieniem Kumatetsu, który potrafi mówić i jego kompana(jak łatwo się domyślić on też jest bestią). Potwór, któremu twardy charakter chłopaka najwyraźniej się spodobał proponuje by Ren poszedł z nim. Towarzysz bestii starając się wybić mu ten pomysł z głowy odprowadza go jak najszybciej od chłopaka. Ren zaintrygowany dziwnym spotkaniem rusza śladami dwójki potworów i wkrótce trafia do świata znajdującego się gdzieś obok świata ludzi, do świata zamieszkałego w całości przez antropomorficzne zwierzęce istoty.

Ważnym elementem kultury mieszkańców dziwnego świata są sztuki walki i jak szybko dowiaduje się młodzieniec, Kumatetsu jest uważany za jednego z najsilniejszych wojowników, a ten z pewnych powodów postanawia uczynić z chłopaka swojego ucznia. Cały szkopuł w tym, że charakter Kumatetsu jest zasadniczo bardzo podobny do charakteru Rena i spotkanie dwóch tak skrajnie i absurdalnie upartych jednostek nie wróży stworzenia zdrowej relacji pomiędzy mistrzem i jego uczniem.

Ponoć wzajemny szacunek to podstawa.

Cały film stoi na tej dość burzliwej relacji bestii i chłopaka. Obaj są do siebie tak bardzo podobni, że nie potrafią współgrać. Jednakowoż motyw mistrza i ucznia, dążenie do stania się silniejszym jest tylko pretekstem, szkieletem na którym zbudowano historię o poszukiwaniu swojego miejsca w świecie, o potrzebie posiadania kogoś dla kogo jest się ważnym. Ren w bardzo młodym wieku stracił oboje rodziców, doznał przez rodzinę swojej matki swoistego upokorzenia gdy potraktowano go jak przedmiot którego zdanie się nie liczy. Kumatetsu od zawsze był sam - nie miał wzorców, całą swoją siłę, swoje zdolności wypracował od zera. Historia w Bakemono no Ko to opowieść o dwóch bliźniaczych duszach zniszczonych przez samotność, które powoli odkrywają posiadanie kogoś ważnego w swoim życiu.

Nie da się ukryć, że nie jest to anime w żaden sposób odkrywcze, ale jest to anie bardzo kompetentne. Nic tutaj nie bierze się od tak, relacja dwójki bohaterów jest burzliwa, całe wzajemne uznanie i szacunek, więź która końcu się pojawia cały czas kształtuje się na naszych oczach. Bardzo podoba mi się, że nie jest tutaj dokładnie określone kto tak na prawdę jest mistrzem, a kto uczniem - każdy z dwójki głównych bohaterów daje coś od siebie drugiemu przez co obaj wzrastają, dojrzewają, stają się kompletni. Początkowa i długo trwająca burza staje się w końcu harmonią.

Jak na anime, w którym mogłoby się wydawać ważną rolę będzie odgrywać walka tej jest tutaj stosunkowo niewiele.

Skoro już na wstępie wspomniałem o Disneyu to wypada jakoś rozwinąć temat. Dlaczego gdy zobaczyłem AMV pomyślałem co pomyślałem? Odpowiedź jest bardzo prosta - to anime wygląda jakby wyszło od Disneya, albo przynajmniej od ludzi, którzy dużą część swojego życia spędzili pracując dla Disneya. Antropomorficzne zwierzęta to coś co najbardziej rzuca się w oczy, ale przecież w "typowym" anime też często się to spotyka więc opieranie swoje zdanie na tylko tym jest płonne. Prawda jest taka, że pierwszym co sprawiło, że pomyślałem o ww. studiu to projekt Rena - kształt twarzy czy kończyn jest bardzo Disneyowski, animacje i ekspresja na twarzach postaci też jest czymś co nieco bardziej przywodzi na myśl zachodnie animacje niźli produkcje z kraju kwitnącej wiśni.

Niemniej uważam, że ten film jest o wiele bardziej kompetentny niż produkcje giganta zachodniej animacji. które miałem okazję oglądać. Historia jest spójna i pomimo zwierzęcych postaci nie jest naiwna. Oglądając produkcje Disneya zawsze miałem wrażenie, że oglądam coś co ma wyrobić w młodych ludziach jakieś wartości, a oglądając ten film czułem, że jest to animacja, która ma zweryfikować u starszych to jak postrzegamy kształtowanie ludzi przez społeczeństwo. Nie oszukujmy się, że nie jest tak iż w tych czasach podstawą jest indywidualne dążenie do sukcesu, że miejsce dla drugiej osoby jest sukcesywnie wypierane przez "ważniejsze" osobiste cele.

Nie samą historią jednak film stoi. Strona artystyczna też jest bardzo dobra. Kreska nie jest może tak efektowna jak choćby w produkcjach Shinkaia, ale jest ładna i spójna(u Shinkaia np. postacie znacznie odcinają się od teł), kolory są odpowiednio stonowane. animacje są płynne i dopracowane i nawet cgi jest tak dobrze zrobione, że nie przeszkadza, a nawet wzbogaca całość.  Jestem osobą dość mocno negatywnie nastawioną w stosunku do cgi, ale tutaj nie wypada mi narzekać. Bywają również momenty zrobione tradycyjną animacją, które piękne - małe rzeczy, które mogę spokojnie stawiać na równi z tłami Shinkaia(ciężko się do niego nie odnosić jeśli chodzi o filmy anime). Sceny walki są zadziwiająco dość spokojne jak na setting fantasy, nie mamy tutaj postaci latających w przestworzach z prędkością dźwięku, strzelającymi laserami z oczu, biegającymi po suficie. Co prawda element nadnaturalny również jest taj obecny, ale aż do końca nie gra on zbyt znaczącej roli i jest to jedyna rzecz do której mogę się przyczepić - trochę burzy odbiór całości na sam koniec. Wszelkie obecne dotychczas walki były bardzo naturalne, a przez to, że otaczała je ciekawa aura spokoju każdy cios był wręcz wyczuwalny, a dokładna i płynna animacja tylko potęgowała ten efekt. Na sam koniec rzucono coś mocno odmiennego. Nie twierdzę, że zrobiono co zrobiono źle, ale uważam, że całkowicie niepotrzebnie. Muszę jednak oddać, że wygląda to cholernie ładnie.

Grafika użyta jako łamacz kolumny tekstu.

Ścieżka dźwiękowa jest i ładnie się komponuje. Zawsze ciężko jest mi pisać o udźwiękowieniu gdyż o ile ścieżka dźwiękowa nie jest "od czapy", albo nie wybija się jakoś wyjątkowo to odbieram ją jako integralną część całości, coś bez czego całość byłaby mocno niekompletna, coś czego brak na pewno byłby łatwo zauważalny, ale zarazem coś tak subtelnego, że łączy się od razu z całością. Przesłuchałem jednak ost w trakcie pisania tego tekstu i muszę przyznać, że jest bardzo dobry. Nie jest to może najlepszy soundtrack z anime jakie było mi dane słuchać, ale nie można odmówić Takagiemu Masakatsu talentu. Jest tutaj niewiele prostego "plumkania", które - ehhh znowu to robię - jest dość wyraźnie obecne choćby w Kimi no Na wa, za to jest tutaj większość kompletnych utworów. Podoba mi się, że utwory same w sobie przy słuchaniu potrafią oddać nastrój i uczucia towarzyszące sensowi - razem z obrazem robią świetną robotę, ale jednak potrafią same być czymś kompetentnym. Z sountrackami mam często ten problem, że pomijając utwory z wokalem ciężko mi ich słuchać. Często same dźwięki bez obrazu wydają mi się niekompletne. Tutaj tego nie czuję i bardzo przyjemne jest słuchanie tych utworów.

Warto dodać, że robota aktorów głosowych została świetnie wykonana. Przeglądając ich strony na malu zauważyłem, że sporo postaci nie ma zbyt dużego dorobku jako seiyu, a mimo poradzili sobie doskonale.

***

No i znowu tekst wyszedł zbyt długi. Podsumowując, Bakemono no Ko to produkcja bardzo dobra, którą warto obejrzeć. Produkcja kompetentna, spójna, taka która wie czym chce być od początku do końca i mimo iż może przywodzić na pierwszy rzut oka produkcje Disneya jest od nich znacznie dojrzalsza. Gorąco polecam każdemu.

Pozdrawiam,

Grizz.

A tu macie ending song z tego filmu. Coś ostatnio Mr. Children jest w modzie.

*Słowo "Disney" i odmiany padły w tym tekście stanowczo zbyt wiele razy. Dobrze, że nie jest to recenzja bo zasługiwałbym na śmierć za tak haniebne porównanie.

Read More